 |
เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ทองปาน) มีบุตรชายสืบตระกูลคนหนึ่งชื่อ ขุนทอง ต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาวรวงศาธิราช(ขุนทอง) นามบรรดาศักดิ์ว่า วรวงศาธิราช นี้แสดงว่าเป็นเชื้อสายที่พระเจ้าแผ่นดินทรงรับรองกันว่าเป็นราชวงศ์ เหมือนขุนวรวงศาธิราช (พันบุตรศรีเทพ) ที่พระนางศรีสุดาจันทร์รับเอาเข้าไปเป็นสวามี เจ้าพระยาวรวงศาธิราช(ุขุนทอง) มีบุตรชายสืบตระกูลต่อมาชื่อ ทองคำ ต่อมาได้เป็น พระยาราชนิกูล นามบรรดาศักดิ์ว่า ราชนิกูล นี้แสดงว่าเป็นวงศ์ญาติของพระมหากษัตริย์ด้วย พระยาราชนิกูล(ทองคำ) ปลัดทูลฉลองในกระทรวงมหาดไทย มีบุตรสืบตระกูล ชื่อ ทองดี ได้เป็น พระอักษรสุนทร * เสมียนตรากรมมหาดไทย ตำแหน่งนี้เทียบเท่าอธิบดีกรมมหาดไทย เพราะสมัยนั้นกรมมหาดไทยก็เทียบเท่ากระทรวงมหาดไทย เสมียนตรากรมจึงเท่ากับอธิบดีกรมสมัยนั้น ตำแหน่งนี้มีอำนาจออกตราพระราชสีห์สั่งการไปยังหัวเมืองต่างๆตามพระบรมราชโองการ เป็นที่เกรงใจของเจ้าเมืองทั้งปวง พระอักษรสุนทร(ทองดี) มีบุตรธิดากับภรรยาหลวงชื่อดาวเรือง รวม ๕ คน คือ ๑. หญิงชื่อ สา ต่อมาเป็นสมเด็จฯเจ้าฟ้า กรมพระยาเทพสุดาวดี (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี) พระพี่นางในพระพุทธยอดฟ้ามหาราช เป็นต้นสกุล เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา, ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา และ นรินทรางกูร ณ อยุธยา ในปัจจุบันนี้ ๒. ชาย ชื่อขุนรามณรงค์ ถึงแก่กรรมแต่สมัยกรุงเก่า ๓. หญิงชื่อ แก้ว ต่อมาเป็นสมเด็จฯเจ้าฟ้า กรมพระศรีสุดารักษ์ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์) พระพี่นางในพระพุทธยอดฟ้ามหาราช เป็นต้นวงศ์สกุล อิศรางกูร ณอยุธยา, มนตรี ณ อยุธยา และ เทพหัสดิน ณ อยุธยาในปัจจุบันนี้ ๔. ชายชื่อ ทองด้วง ต่อมาคือสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ามหาราช นี่แหละคือเหตุผลที่ว่าทำไมรูปเขียนของเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ทองปาน) จึงคล้ายกับพระบรมฉายาลักษณ์พระพุทธยอดฟ้าฯ มาก เพราะท่านเป็นเชื้อสายสืบมา ๔ ชั่วคน ๕. ชายชื่อ บุญมา ต่อมาเป็นกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท พระมหาอุปราชวังหน้าในรัชกาลที ่๑ เป็นต้นสกุล อสุนี ณ อยุธยา, สังขทัต ณ อยุธยา, ปัทมสิงห์ ณ อยุธยา, นีรสิงห์ ณ อยุธยา บุตรชายของพระอักษรสุนทร (ทองดี) คนโตที่ชื่อ ทองด้วงนั้น ได้มาเป็นมหาดเล็กอยู่ในกรมหลวงอุทมพร แล้วได้เป็นหลวงยกกระบัตร เมืองสมุทรสงคราม เมื่อ พ.ศ. ๒๓๐๔ ได้สมรสกับนางสาวนาค ธิดาเศรษฐีบางช้าง เมืองสมุทรสงคราม ซึ่งเป็นญาติสนิทกับพระแม่กลองบุรี (เสม) เจ้าเมืองสมุทรสงครามในสมัยนั้น ดังจะแสดงแผนผังตระกูลให้เห็นดังนี้
๑. สายพระแม่กลองบุรี (เสม)
พระเอกาทศรถ | เจ้าพลาย | | ท่านยายถี + ท่านตาพลอย | ท่านยายเมือง | พระแม่กลองบุรี (เสม)
๒.สายนางสาวนาค ภรรยาหลวงยกกระบัตร (ทองด้วง)
พระเอกาทศรถ
|
เจ้าพลาย
|
ท่านยายชี + ท่านตาพลอย
|
เศรษฐีทอง + เศรษฐีสั้น
|_______________|
|
นางสาวนาค + หลวงยกกระบัตร
ตามแผนผังสกุลนี้จะเห็นได้ว่า นางสาวนาค ภรรยาหลวงยกกระบัตร (ทองด้วง) เป็นญาติชั้นเดียวกับพระแม่กลองบุรี (เสม) อยู่ในวงศ์ตระกูลกันมาแต่เดิม
หลวงยกกระบัตร (ทองด้วง) จึงรับราชการอยู่ในเมืองสมุทรสงครามกับพระแม่กลองบุรี (เสม) เจ้าเมืองสมุทรสงครามในฐานะญาติข้างภรรยา มาต้ังแต่พ.ศ. ๒๓๐๔ สมัยกรุงศรีอยุธยา
สมัยน้ันเมืองสมุทรสงครามเป็นเมืองจัตวา ต้องขึ้นแก่เมืองราชบุรี ซึ่งเป็นเมืองโทอีกต่อหนึ่ง และหัวเมืองชายทะเลขึ้นแก่กรมท่า คือเมืองราชบุรี สมุทรสงคราม สมุทรสาคร สมุทรปราการ ชลบุรี จันทบุรี ระยอง ตราด เมืองเหล่านี้ขึ้นแก่กรมท่าทั้งหมด ขณะนั้นพระแม่กลองบุรีได้ไปช่วยราชการเก็บภาษีอากรอยู่ทางหัวเมืองชายทะเลตะวันออก
ในพ.ศ. ๒๓๑๐ เมื่อกรุงศรีอยุธยาแตก พระแม่กลองบุรี(เสม) จึงได้ถวายข้าวเปลือกแก่พระเจ้าตากสิน มีความชอบ เมื่อพระเจ้าตากสินได้เสวยราชย์แล้วจึงโปรดแต่งต้ังพระแม่กลองบุรี(เสม) เป็นพระยาอมรินทรฤาไชย
ส่วนทางเมืองสมุทรสงครามก็โปรดแต่งตั้งปลัดเมืองเป็นพระแม่กลองบุรีคนต่อไป พระแม่กลองบุรีคนใหม่ชื่อ ศร เป็นวงศ์ญาติกับพระแม่กลองบุรีคนเก่า และเป็นวงศ์ญาติกับนางนาค ภรรยาหลวงยกกระบัตร (ทองด้วง)
๓.สายพระแม่กลองบุรี(ศร)
พระเอกาทศรถ
|
ท่านตาปะขาว (เจ้าแสน)
|
ทานตาบุญสา
|
ท่านตานพ
|
พระแม่กลองบุรี(ศร)
ยิ่งกว่าน้ันภรรยาพระแม่กลองบุรี(ศร) ยังเป็นน้องสาวของนางนาค ภรรยาหลวงยกกระบัตร(ทองด้วง)อีกด้วย ดังแผนผังสกุลดังต่อไปนี้
๔. สายคุณแก้ว ภรรยาพระแม่กลองบุรี (สอน)
พระเอกาทศรถ
|
เจ้าพลาย
|
ท่านยายชี
|
ท่านเศรษฐีทอง
|
คุณแก้ว + พระแม่กลองบุรี (สอน)
จะเห็นว่า พระแม่กลองบุรี (เสม) กับพระแม่กลองบุรี (ศร) คุณนาค ภรรยาหลวงยกกระบัตร (ทองด้วง) กับคุณแก้ว ภรรยาพระแม่กลองบุรี (ศร) เป็นญาติวงศ์เดียวกันทั้งสิ้น
----------------
*(๑) จากหนังสือ ปฐมวงศ ์ ฉบับพระราชหัตถเลขาถึงเซอร์จอหน์เบาริ่ง พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๔ : หลวงยกกระบัตร(ทองด้วง) เป็นบุตรพระอักษรสุนทร (ทองดี)
(๒) หนังสือปฐมวงศ์ ฉบับประชุมพงศาวดารภาค ๘ พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๔ หลวงยกกระบัตร (ทองด้วง) เป็นบุตรหลวงพินิจอักษร (ทองดี)
 *(๑)จากหนังสือปฐมวงศ์ฉบับพระราชหัตถเลขาถึงเซอร์จอหน์เบาริ่ง พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๔ : หลวงยกกระบัตร(ทองด้วง) เป็นบุตรพระอักษรสุนทร(ทองดี) (๒) หนังสือปฐมวงศ์ ฉบับประชุมพงศาวดารภาค ๘ พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๔: หลวงยกกระบัตร (ทองด้วง) เป็นบุตรหลวงพินิจอักษร(ทองดี) |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น